Ostatnia aktualizacja komentarza: 04.04 07:00 CEST [05:00 UTC]
04.04.25 - - -
ZORZA FOTOGRAFICZNA - minionej nocy zarysowała się około 6-godzinna (jak dotąd) słaba burza magnetyczna kategorii G1 w efekcie wspomnianego w poprzednim komentarzu wejścia Ziemi w CIR powodującego silniejszy wzrost gęstości wiatru słonecznego połączony z nasileniem pola magnetycznego i w tym przypadku dominacją korzystnego południowego kierunku jego pola. Swoją kulminację warunki wiatru osiągnęły około godz. 00:50 UTC przynosząc wzrost nasilenia pola magnetycznego (IMF/Bt) do 14nT z maksymalnym południowym odchyleniem Bz do -10nT. Maksymalny indeks Hp30 będący 30-minutowym komplementarnym wskaźnikiem dla globalnego indeksu Kp przeliczanego dla 3 godzin osiągnął wartość 6,33 między 21:30 a 22:00 UTC jednak była ona jednorazowa, co stanowiło zdecydowanie zbyt krótkie nasilenie aktywności geomagnetycznej by można liczyć na burzę wyższą od słabej. W pierwszej połowie nocy wystąpiła rejestrowalna fotograficznie zorza polarna, uchwytna także bardziej w głąb kraju, m.in. z Wielkopolski i u naszych zachodnich sąsiadów, jednak jak wskazują niemal wszyscy nadsyłający relacje, mimo jej zasięgu i przez około kwadrans silniej zarysowanej struktury jedynie aparat pozwalał się przekonać o obecności zjawiska nad północnym horyzontem. Zaobserwowane minionej nocy warunki nie musiały być jeszcze najwyższe w czasie tego weekendu. Wejście w CIR dopiero się rozpoczęło, a przed nami napływ zasadniczej części strumienia z dziury koronalnej o ujemnej polaryzacji mogącej zwiększać w obecnej porze roku prawdopodobieństwo dłuższych okresów korzystnie południowego kierunku składowej Bz, tak więc niewykluczone, że najbliższe 2-3 dni przyniosą podobne okresy nieco wzmożonej aktywności geomagnetycznej.
ZORZA FOTOGRAFICZNA - minionej nocy zarysowała się około 6-godzinna (jak dotąd) słaba burza magnetyczna kategorii G1 w efekcie wspomnianego w poprzednim komentarzu wejścia Ziemi w CIR powodującego silniejszy wzrost gęstości wiatru słonecznego połączony z nasileniem pola magnetycznego i w tym przypadku dominacją korzystnego południowego kierunku jego pola. Swoją kulminację warunki wiatru osiągnęły około godz. 00:50 UTC przynosząc wzrost nasilenia pola magnetycznego (IMF/Bt) do 14nT z maksymalnym południowym odchyleniem Bz do -10nT. Maksymalny indeks Hp30 będący 30-minutowym komplementarnym wskaźnikiem dla globalnego indeksu Kp przeliczanego dla 3 godzin osiągnął wartość 6,33 między 21:30 a 22:00 UTC jednak była ona jednorazowa, co stanowiło zdecydowanie zbyt krótkie nasilenie aktywności geomagnetycznej by można liczyć na burzę wyższą od słabej. W pierwszej połowie nocy wystąpiła rejestrowalna fotograficznie zorza polarna, uchwytna także bardziej w głąb kraju, m.in. z Wielkopolski i u naszych zachodnich sąsiadów, jednak jak wskazują niemal wszyscy nadsyłający relacje, mimo jej zasięgu i przez około kwadrans silniej zarysowanej struktury jedynie aparat pozwalał się przekonać o obecności zjawiska nad północnym horyzontem. Zaobserwowane minionej nocy warunki nie musiały być jeszcze najwyższe w czasie tego weekendu. Wejście w CIR dopiero się rozpoczęło, a przed nami napływ zasadniczej części strumienia z dziury koronalnej o ujemnej polaryzacji mogącej zwiększać w obecnej porze roku prawdopodobieństwo dłuższych okresów korzystnie południowego kierunku składowej Bz, tak więc niewykluczone, że najbliższe 2-3 dni przyniosą podobne okresy nieco wzmożonej aktywności geomagnetycznej.
W aktywności słonecznej cisza. Wystawiona ku Ziemi grupa plam 4048 jaka na początku tygodnia posiadała zdolność emisji rozbłysków klasy X, po rozbłysku klasy M2.5 sprzed trzech dni utraciła w swej budowie plamę typu delta co minimalizuje niemal do zera szanse na silniejsze zjawiska. Obszar 4046 będący sprawcą ubiegłotygodniowego rozbłysku klasy X1.1 na wschodniej krawędzi już przekroczył centralny południk na północnej półkuli wstępując w zachodnią ćwiartkę tarczy i nie emituje kolejnych silniejszych zjawisk. Fotogeniczny rozbłysk z minionego piątku okazuje się jak dotąd zdarzeniem zupełnie sporadycznym i obecnie obydwie grupy czas bezpośredniego skierowania na Ziemię w centrum tarczy słonecznej spędzają w niemal zupełnym uśpieniu i traceniu na potencjale do emisji rozbłysków.
18:00 CEST: Prędkość wiatru słonecznego napływającego na Ziemię z wcześniejszych 420-440 wzrosła obecnie do ponad 500, momentami 530 km/sek. i z biegiem godzin wykazuje stopniowe narastanie wraz ze zbliżaniem się strumienia z dziury koronalnej. Na razie trudno mówić o jego dotarciu z uwagi na wciąż utrzymującą się podwyższoną gęstość powyżej 15p/cm3, która wraz z wejściem w CHHSS powinna zostać zauważalnie wytracona. Jej dotychczasowe wartości połączone z rosnącą prędkością umożliwiły wznowienie burzy magnetycznej kategorii G1 - jej trzeci epizod (po dwóch nocnych) został dorzucony za interwał 12:00-15:00 UTC. Nasilenie pola magnetycznego jest umiarkowane, około 11-12nT, niemal bezustannie dominuje korzystny południowy kierunek składowej Bz schodzącej do -9, -10nT, co podtrzymuje wzburzenie magnetosfery i dobrze rokuje na występowanie kolejnych burzowych okresów w najbliższych 12-24 godzinach.
21:40 CEST: Rosną szanse na kolejną noc z fotograficzną zorzą (a więc wymagającą zwykle wykonania kilku-kilkunastosekundowej ekspozycji aparatem dla potwierdzenia jej obecności). Prędkość wiatru słonecznego momentami przekracza ~550 km/sek., a przy dominująco korzystnym południowym kierunku pola magnetycznego wiatru magnetosfera jest na bieżąco zasilania kolejnymi porcjami energii, mogącej poskutkować następnymi okresami ze słabą burzą w rozpoczętą noc.
03.04.25
CIR DOCIERA - do Ziemi nieco przed prognozą zaczyna docierać współrotujący region interakcji CIR poprzedzający oczekiwany w weekend strumień wysokiej prędkości z dziury koronalnej (CHHSS). Od kilku godzin wzrasta stopniowo gęstość wiatru słonecznego, obecnie do około 20 protonów/cm3, przy nieznacznie umiarkowanym natężeniu pola magnetycznego (Bt) około 10-11nT, ale za to stabilnie korzystnym południowym kierunkiem Bz około -7 do -10nT. Jak w typowym CIR, nie obserwujemy wzrostu prędkości, jaka utrzymuje się w pobliżu 440 km/sek. tak jak w ciągu dnia. Możliwe, że w najbliższych godzinach dzięki zwiększonej gęstości wiatru i dość optymistycznie układających się cechach pola magnetycznego uda się zaistnieć słabej burzy magnetycznej i przynajmniej fotograficznej zorzy polarnej dostępnej z obszaru Polski.
CIR DOCIERA - do Ziemi nieco przed prognozą zaczyna docierać współrotujący region interakcji CIR poprzedzający oczekiwany w weekend strumień wysokiej prędkości z dziury koronalnej (CHHSS). Od kilku godzin wzrasta stopniowo gęstość wiatru słonecznego, obecnie do około 20 protonów/cm3, przy nieznacznie umiarkowanym natężeniu pola magnetycznego (Bt) około 10-11nT, ale za to stabilnie korzystnym południowym kierunkiem Bz około -7 do -10nT. Jak w typowym CIR, nie obserwujemy wzrostu prędkości, jaka utrzymuje się w pobliżu 440 km/sek. tak jak w ciągu dnia. Możliwe, że w najbliższych godzinach dzięki zwiększonej gęstości wiatru i dość optymistycznie układających się cechach pola magnetycznego uda się zaistnieć słabej burzy magnetycznej i przynajmniej fotograficznej zorzy polarnej dostępnej z obszaru Polski.
Rejestrowane dzisiejszego wieczoru warunki wiatru słonecznego sugerują początek docierania CIR do Ziemi. Nie są to na razie wystarczające warunki do zaistnienia burzy magnetycznej, ale w razie ich utrzymania możliwe, że dojdzie do wystąpienia przynajmniej fotograficznych zórz polarnych dostępnych z Polski najbliższej nocy oraz ewentualnie następnej w razie nasilenia warunków CIR lub napływu CHHSS. Credit: SWPC
Dopisane 22:40 CEST: Od godz. 20:02 UTC (22:02 CEST) mamy słabą burzę magnetyczną kategorii G1. Pojawiły się też pierwsze potwierdzenia widoczności fotograficznej zorzy polarnej z obszaru północnej Polski; zjawisko zaczęły rejestrować również kamery w niemieckim nadbałtyckim Kap Arkona (szerokość geograficzna Gdańska).
02.04.25
PROGNOZOWANA SŁABA BURZA 04.04 - na piątek 4 kwietnia agencja SWPC wydała prognozę słabej burzy magnetycznej kategorii G1 w związku z oczekiwanym napływem współrotującego regionu interakcji (CIR) poprzedzającego strumień wiatru słonecznego wysokiej prędkości z ujemnie biegunowej dziury koronalnej, jaka przekroczyła centralny południk. Struktura ta nie jest zbyt rozległa, więc wpływ CHHSS powinien być ograniczony czasowo do nie więcej jak 3-4 dni, ale poprzedzający go CIR jako obszar kumulacji gęstszego wiatru o silniejszym polu magnetycznym może wiązać się z szansą na wzrost aktywności geomagnetycznej.
SIR - minionego wieczoru około 17:40 UTC napłynął na Ziemię podobnej natury obszar SIR z większym zagęszczeniem wiatru i umiarkowanym polem magnetycznym (Bt) do 15nT i gęstością do 15-18p/cm3, jednak z uwagi na dominację północnego kierunku pola magnetycznego nie wywołał on burzy magnetycznej - zarysował się jednak około 3-godzinny okres niestabilności (Kp=4). SIR nadal oddziałuje, całkowite natężenie pola magnetycznego przekracza nieco 10nT, a przy zapanowaniu od pewnego czasu południowej składowej Bz krótkotrwała słaba burza lub kolejne okresy zbliżone do burzy mogą być jeszcze w zasięgu. Po bliskim rozminięciu z Ziemią CME z silnego rozbłysku klasy X1.1 i niedawnym przejściu Ziemi przez strumień CHHSS o najwyższych w tym cyklu prędkościach pochodzących z dziury koronalnej jesteśmy obecnie w dobrej sytuacji, z umiarkowanie podburzoną magnetosferą, by wyraźniej dał się we znaki kolejny CIR w przeciągu około dwóch najbliższych dni. Ujemna polaryzacja dziury koronalnej #27 może ułatwić okresy dłużej utrzymującego się południowego kierunku Bz podczas napływu wiatru, tak więc gdyby miało to doprowadzić do nasilenia aktywności zórz polarnych nad umiarkowane szerokości geograficzne to miejmy nadzieję, że zdąży to nastąpić przed spodziewanym właśnie w weekend załamaniem pogody, powrotem zimowych klimatów i dużego zachmurzenia.
M2.5 (AR4048) - minionej nocy doszło także do umiarkowanie silnego rozbłysku klasy M2.5 w obszarze 4048, który przełamał się i wykrzesał nieco energii z siebie, mając potencjał do generowania silniejszych zjawisk. Rozbłyskowi temu towarzyszy jednak podwójne niestety: po pierwsze - podobnie jak wcześniejszemu M5.6 z regionu 4046 - nie towarzyszył mu CME, a po drugie sama kondycja regionu 4048 wydaje się pogarszać, z postępującym na ten moment zanikaniem plamy typu delta odpowiadającej za niestabilność pola magnetycznego w tym regionie, co może zmniejszać szansę na silniejsze rozbłyski wraz ze zbliżaniem się obszaru 4048 do centrum tarczy - o ile nie nastąpi regeneracja grupy.
01.04.25
PCA, BURZA S2 I ROZBŁYSK M5.6 NA POCZĄTEK MIESIĄCA - od kilkunastu godzin trwa burza radiacyjna wywołana dotarciem do Ziemi strumienia niskoenergetycznych protonów uwolnionych w rozbłysku klasy X1.1. z 28 marca, która dziś od około 01:50 UTC osiąga umiarkowaną siłę (poziom S2). Nie niesie ona jeszcze ryzyka dla załóg misji kosmicznych na orbicie okołoziemskiej, ale powoduje zjawisko absorpcji czap polarnych (PCA) w strefie okołobiegunowej skutkując degradacją fal radiowych wysokich częstotliwości, uniemożliwiając często komunikację krótkofalarską. Wzrosło też nieco zaszumienie obrazów uzyskiwanych z LASCO na skutek "bombardowania" protonami matryc kororonografów rejestrujących w konsekwencji więcej szumu. Dzisiejsze nasilenie burzy radiacyjnej do poziomu S2 to kolejny dowód ogromnego potencjału jaki mógł nieść ze sobą energicznie wyrzucony CME w piątkowym rozbłysku klasy X1.1 skoro jako Ziemia otrzymaliśmy jedynie "podmuch" tej erupcji, która minęła nas zupełnie z boku. Zaburzenia w niższej warstwie jonosfery (D) to częsty skutek takich burz, zaś obecnie trwająca powinna w ciągu 2-3 dni wygasnąć.
Rozbłysk klasy M5.6 z 01.04.2025 r. miał miejsce w obszarze aktywnym AR4046 - sprawcy ostatniego rozbłysku X1.1, który odpowiada za trwającą burzę radiacyjną poziomu S2 i zjawisko absorbcji czap polarnych nad biegunami. Credit: SDO/AIA131. Spośród widocznych obecnie regionów aktywnych, 4046 i 4048 mogą emitować rozbłyski klasy M/X, o przynajmniej częściowym skierowaniu ku Ziemi wszelkich CME po takich rozbłyskach. Credit: SDO
O godz. 06:46 UTC doszło do dość silnego rozbłysku klasy M5.6 w obszarze 4046, sprawcy piątkowego X1.1. Dzisiejszy rozbłysk był impulsywny i prawdopodobnie pozbawiony CME (brak wciąż obrazów z LASCO), ale położenie AR4046 jest już znacznie bliższe centrum niż 28 marca, toteż każdy ewentualny CME z tej grupy plam ma w najbliższych dniach podwyższone szanse na uwolnienie w naszym kierunku. Z początkiem kwietnia region ten ma pole magnetyczne typu beta-gamma, mniej skomplikowane od AR4048 na południe od równika z polem beta-gamma-delta i zdolnością emisji rozbłysków klasy X. Jak na razie wygląda na to, że prędzej możemy się takich zjawisk spodziewać z mniejszej i pozornie stabilniejszej grupy, o ile nie nastąpi przełamanie po stronie obszaru 4048, na razie jeszcze dość bliskiego południowo-wschodniej krawędzi.
DZIURA KORONALNA 27 - do centrum tarczy zmierza niewielka dziura koronalna (#27) na północ od słonecznego równika, widoczna na obrazach SDO w długości fali 211 angstremów, cechująca się ujemną polaryzacją. Może to zwiększać szansę na dłuższe okresy silniej południowego kierunku Bz i udział w zwiększaniu aktywności geomagnetycznej o tej porze roku gdyby w napływającym z niej strumieniu i poprzedzającym go współrotującym regionem interakcji (CIR) wystąpiło silniejsze pole magnetyczne. Zmian takich można się spodziewać za około 3 dni wraz z dotarciem uwalnianego przez nią wiatru.
Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie autorskie komentarze o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Na początku miesiąca* komentarze są zerowane i publikowane od nowa (najstarsze komunikaty z danego miesiąca ukazują się u dołu podstrony, nowe na górze). W przypadku okresów niskiej aktywności słonecznej, aktualizacje ukazują się co 2-4 dni, w przypadku podwyższonej aktywności raz lub kilka razy dziennie. Zadaniem tych komunikatów jest odpowiedzieć na pytania czytelników:
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.
jaka jest aktualna aktywność Słońca, czy i kiedy wystąpią rozbłyski słoneczne, aktualny zasięg zorzy polarnej, czego spodziewać się po Słońcu w najbliższych godzinach i dniach.
* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.