LIVE Solar Update (październik 2014)

Uwaga Czytelniku! Poniższe informacje są archiwalne (październik 2014) i nie dotyczą aktualnej aktywności słonecznej. Aby odczytywać bieżący komentarz przejdź do tej podstrony.

30.10.14
2192: DO ZOBACZENIA? - nadszedł czwartek - grupa plam 2192 ostatecznie znalazła się na zachodniej krawędzi tarczy przestając być dostrzegalną z perspektywy Ziemi. W ostatnim pełnym dniu jej widoczności (29.10) jej powierzchnia wynosiła 2680 milionowych. Tak rozbudowany obszar aktywny daje szanse na przetrwanie kolejnych dwóch tygodni wędrówki przez niewidoczną stronę Słońca i ponowne wstąpienie na tarczę w drugim tygodniu listopada. Duże grupy zazwyczaj wytrzymują po co najmniej dwa pełne obroty wokół Słońca zanim zaczną zanikać, a niektóre nawet trzy. Obszar 2192 wcześniej obserwowaliśmy w drugiej połowie września jako grupę 2172 - wtedy o znacznie mniejszej powierzchni. Po drugim wstąpieniu na tarczę grupa 2172 otrzymała numerację 2192, obecnie chowając się za krawędzią i rozpoczynając przetaczanie po drugiej półkuli Słońca sprawia wrażenie stabilnej w swojej budowie bez oznak zanikania - być może więc za dwa tygodnie ponownie zobaczymy ją na wschodniej krawędzi: a czy w podobnej postaci czy w postaci resztek - pokaże już tylko czas.

Wraz z zajściem obszaru 2192, tarcza usiana jest kilkoma regionami o bardzo małych rozmiarach, zbudowanych z prostych plam niezdolnych do emitowania silnych rozbłysków. W najbliższych dniach aktywność słoneczna powinna utrzymywać się na niskim poziomie.

29.10.14
POŻEGNANIE Z GRUPĄ 2192 - z dniem 29 października przychodzi początek kresu widoczności obszaru aktywnego 2192. Jutro ostatecznie znajdzie się on na południowo-zachodniej krawędzi przestając być dostrzegalnym z perspektywy Ziemi, póki co jego aktywność jeszcze jest rejestrowana przez sondę GOES, która w ciągu ostatniej doby rozbłyski klasy M1.6, M1.0 i M1.2, będące zjawiskami dolnego przedziału skali dla umiarkowanie silnych rozbłysków - ani jednemu nie towarzyszył wyrzut koronalny. CME jest za to widoczne na porannych zdjęciach z korongorafu SOHO za wschodnią krawędzią - źródłem była erupcja po drugiej stronie Słońca, a więc wyrzut jest dla nas nieistotny. Wraz z zajściem grupy 2192 na niewidoczną część Słońca aktywność słoneczna powinna spaść do niskich poziomów na co najmniej kilka dni - wsparcia w postaci nowych plam na razie nie widać.

Obszar 2192 zachodzi na drugą półkulę Słońca. Całkowity zachód w czwartek.
(SDO)

28.10.14
ROZBŁYSKI Z AR2192 - zachodząca grupa plam 2192 nie przestaje emitować istotnych rozbłysków. O godz. 03:42 CET doszło w jej strefie do umiarkowanie silnego rozbłysku klasy M3.4, a króto po nim, o 04:32 CET do silniejszego klasy M6.6. Żadnemu z rozbłysków nie towarzyszyły wyrzuty koronalne, a jedynie kilkunastominutowe blackouty fal radiowych poziomu R2. Niestety za sprawą obszaru 2192 nie ma już co liczyć na zjawiska wywołujące wzrost aktywności zórz polarnych. Dziś ostatni dzień widoczności tej grupy w pełnej krasie, przy samej krawędzi; jutro rozpocznie się jej zachód.

27.10.14
ROZBŁYSK X2.0 - o godz. 15:47 CET grupa 2192 wyemitowała kolejny silny rozbłysk klasy X2.0, który wywołał przez około 50 minut silny blackout radiowy poziomu R3. Podobnie jak w przypadku wcześniejszych zjawisk, tak i to zakończyło się bez wyrzutu koronalnego.

DALSZA AKTYWNOŚĆ GRUPY 2192 - grupa plam 2192 wraz ze zbliżaniem się do zachodniej krawędzi utrzymuje podwyższoną aktywność, emitując po kilka istotnych rozbłysków każdego dnia. Z początkiem nowego tygodnia jej rozmiar powiększył się do największej jak dotychczas powierzchni i wynosi 2750 milionowych (poprzednio rekord wystąpił 24 października i wynosił 2740 milionowych, po czym rozmiary dwa dni ulegały obniżeniu). Region ten wciąż posiada zdolność emisji silnych rozbłysków, niestety jego skierowanie ku Ziemi jest już niekorzystne, co oznacza, że nawet w przypadku wystąpienia wyrzutów koronalnych po następnych rozbłyskach, ich skierowanie będzie dalekie od tego, jakiego byśmy sobie życzyli myśląc o zwiększaniu aktywności zórz polarnych. Przed nami ostatnie dwa dni widoczności tej grupy w całej okazałości. Czytaj też podsumowanie weekendu w kolejnej aktualizacji tekstu poświęconego grupie 2192: LINK.

CEST => CET - z dniem 26 października przeszliśmy na czas zimowy. Odtąd aż do przejścia na czas letni środkowoeuropejski w ostatni weekend marca 2015 roku, czasy podawane w niniejszych komentarzach jak i osobnych tekstach na blogu podawane dla Polski będą zawierane w formacie CET, będącym czasem obowiązującym w Polsce w czasie zimowego półrocza. CET = UTC + 1 godzina.

25.10.14
ROZBŁYSK X1.0 - obszar aktywny 2192 o godz. 19:06 CEST wyemitował drugi w ciągu 24 godzin rozbłysk najwyższej energii, który osiągnął siłę X1.0. Maksimum utrzymało się trzy minuty, po czym energia zaczęła stopniowo opadać. Rozbłysk zakończył się o godz. 20:11 CEST po chwilowym wzrośnie energii zaistniałym około 19:25-19:50. Zjawisku ponownie najpewniej nie towarzyszył wyrzut koronalny. Zdjęcia z SDO sugerują taki sam charakter rozbłysku jak w przypadku poprzednich zjawisk.

Update 23:50 CEST: Jest potwierdzenie dzięki aktualizacji zdjęć z korongorafu SOHO - wyrzut koronalny nie zaistniał.

X3.1 UPDATE - pełne opracowanie rozbłysku klasy X3.1 dostępne w aktualizacji ostatniego tekstu: LINK. Trudno w to uwierzyć, ale ponownie nie poszczęściło się nam i  do wyrzutu koronalnego rzeczywiście nie doszło, o ewentualności czego można było przeczytać niżej już w ostatniej nocy. Grupa 2192 niestety nie daje nam tego, na czym najbardziej nam, spragnionym zórz polarnych obserwatorom, zależy.

2192: REDUKCJA POWIERZCHNI - z dniem 25 października grupa plam 2192 zmniejszyła już swoje rozmiary względem dnia 24.10. który zapisał się jako dzień maksymalnego rozmiaru tego obszaru - obecnie z 2740 milionowych powierzchni nastąpiła redukcja do 2510, co wciąż jest oczywiście imponującą wartością. Ruch obrotowy Słońca oddala coraz bardziej ten obszar od centrum tarczy, zatem aby myśleć o zorzach polarnych za sprawą jego aktywności, do silnych rozbłysków w jego strefie musiałoby dojść do końca weekendu, pod warunkiem, że rozbłyskom tym towarzyszyłyby wyrzuty koronalne. Szanse na rozbłyski są wciąż podwyższone, ale z uwagi na naturę grupy 2192 trudno oczekiwać od niej rozległych CME po ostatnich wydarzeniach.

ROZBŁYSK KLASY X3.1 - obszar aktywny 2192 po kilkunastu godzinach wyciszenia wyemitował silny rozbłysk klasy X3.1 - maksimum o godz. 23:41 CEST, będący drugim pod względem energii zjawiskiem tego roku. Rozbłysk jest długoczasowy - dane z sondy GOES dotyczące poziomu emisji rentgenowskiej wskazują na niezwykle powolną fazę spadku, która najpewniej zakończy się dopiero w godzinach porannych. Przy obecnej pozycji grupy 2192 na tarczy, w przypadku wystąpienia koronalnego wyrzutu masy, istnieje wysoka szansa na skierowanie przynajmniej części w kierunku Ziemi. Choć początkowo nadzieja wydawała się większa, ponownie zdaje się być brak oznak sugerujących zaistnienie CME - brak pociemnienia koronalnego normalnie widocznego w 193 angstremach może oznaczać brak uwolnienia wyrzutu na podobieństwo wszystkich ostatnich zjawisk z tej grupy, łącznie z rozbłyskiem klasy X1.6 z 22.10, któremu także mimo długotrwałego istnienia, nie towarzyszył wyrzut koronalny. Mimo wszystko, póki co minęło zbyt mało czasu i jest zbyt wiele niepewności - musimy poczekać na zdjęcia z koronografów. Pełne opracowanie zjawiska w sobotnie popołudnie.

Emisja rentgenowska, stan z godz. 00:00 CEST (już 25.10.2014).
Widoczna powolna faza spadku po maksimum, rozbłysk może zakończyć się dopiero nad ranem.
(SWPC)

24.10.14
2740 MILIONOWYCH - grupa plam 2192 nieco przystopowała ze wzrostem swoich rozmiarów, zapewne nie ulegną one już znacznemu zwiększeniu, ale mimo to możemy mówić o kolejnym wzroście na dzień dzisiejszy - 2740 milionowych powierzchni to zwiększenie o 40 milionowych względem 23 października (wzrost o 121,6 mln km² - zatem łącznie 8339.3 mln km²). Po najkorzystniejszym skierowaniu na Ziemię związanym z osiąganiem centralnych części tarczy, w nocy z czwartku na piątek region ten przeszedł przez zerową długość heliograficzną wstępując w część południowo-zachodnią tarczy i rozpoczynając drugą połowę okresu widoczności z Ziemi, która potrwa niemal do końca miesiąca. Przy przejściu przez centrum, nie doszło do silnych rozbłysków - wczoraj wystąpił zaledwie jeden umiarkowanie silny klasy M1.1 o godz. 11:50 CEST, bez wyrzutu koronalnego. Jednak jeszcze do końca weekendu położenie grupy 2192 będzie wciąż na tyle bliskie centrum tarczy, by ewentualne silne rozbłyski połączone z koronalnymi wyrzutami masy, były kierowane w stronę Ziemi. Szanse na takie zjawiska pozostają wysokie, obszar ten wciąż posiada najbardziej niespokojny typ pola magnetycznego beta-gamma-delta, niestety ostatnie kilkanaście godzin to spokojne wydanie aktywności tego obszaru.

Obszar aktywny 2192, stan z 24.10.2014 r.
(SDO)

23.10.14
2192: JESZCZE KOLEJNY WZROST - z dniem 23 października obszar aktywny 2192 znalazł się w pozycji S12E01 będąc skierowanym wprost na Ziemię. Jego rozmiary uległy kolejnemu zwiększeniu - obecnie wynoszą nie 2410, ale 2700 milionowych powierzchni co daje 8217.7 mln km² (!). Każdy rozbłysk klasy M i X w najbliższych 3-4 dniach w przypadku wystąpienia razem z CME po rozbłysku, będzie geoefektywny, zwiększając szanse na rozległe zorze polarne - zaciskajmy kciuki!

Grupa plam 2192 - największa od czasu uformowania grupy 486 w ostatniej dekadzie października 2003 roku, podczas drugiego szczytu 23. cyklu aktywności słonecznej. (SDO)

22.10.14
PODSUMOWANIE DNIA - podsumowanie wydarzeń na Słońcu z 22 października dostępne pod tym linkiem. W tekście m.in. pełen opis rozbłysku klasy X1.6 i niestety - potwierdzenie braku wyrzutu koronalnego w jego następstwie. Mimo pechowych na razie rozbłysków, obszar 2192 nadal jest wielkim, i to dosłownie, kandydatem do wywołania zjawisk geoefektywnych. Obecnie rozpoczęliśmy bowiem czterodniowy okres przechodzenia tej grupy przez centralne okolice tarczy słonecznej.

X1.6! - o godz. 16:02 CEST doszło do kolejnego silnego rozbłysku, tym razem najwyższej energii - w maksimum klasy X1.6 rozbłysk znalazł się o 16:24 CEST, po czym cztery minuty utrzymywał tę energię. Obecnie rozpoczyna się faza spadku - miejmy nadzieję, że będzie ona powolna i dojdzie do wyrzutu koronalnego. To trzeci najsilniejszy rozbłysk 2014 roku, razem z rozbłyskiem X1.6 z 10 września, którego CME doprowadziło do burzy magnetycznej kategorii G3.

Update 16:45 CEST: Mamy blackout radiowy poziomu R3.
Update 17:30 CEST: Wstępne dane (jeszcze bez zdjęć z koronografów) sugerują możliwość braku wyrzutu koronalnego mimo wydłużonego czasu trwania. Rozbłysk mimo silnej energii posiadał podobną naturę do wcześniejszych dzisiejszych zjawisk, w czasie których do uwolnienia wyrzutów nie doszło. Aby zaistnienie CME ostatecznie wykluczyć lub potwierdzić musimy poczekać na aktualizację ostatnich zdjęć z SOHO.

2192: KOLEJNY WZROST, KOLEJNE ROZBŁYSKI- grupa plam 2192 ponownie zwiększyła swoje rozmiary - obecnie wynoszą one już 2410 milionowych powierzchni wobec 2180 z 21.10, a więc przewaga nad bliźniaczą i niesłychanie aktywną grupą 486 z października 2003 jeszcze bardziej się zwiększyła. Wewnątrz tej grupy zmieściłaby się już planeta wielkości Jowisza - tego w 24. cyklu od 2008 roku jeszcze nie widzieliśmy. To niestety potwierdza z jak słabym maksimum mamy do czynienia - podczas 23. cyklu grupy tej wielkości nie były czymś tak nadzwyczajnym jak obecnie.

O godz. 03:59 CEST obszar 2192 wytworzył silny rozbłysk klasy M8.7, któremu towarzyszyła emisja radiowa typu IV - mimo to, do wyrzutu koronalnego nie doszło.

O godz. 07:17 doszło do słabszego, ale nadal istotnego pod względem energii rozbłysku klasy M2.7 - tutaj także bez CME, z uwagi na krótki czas trwania zjawiska. Najważniejsze, że po chwilowym wtorkowym uspokojeniu, grupa 2192 budzi się na nowo!

Obszar aktywny 2192 z dniem 22.10.2014 zwiększył rozmiary z 2180 do 2410 milonowych powierzchni. W długości fali 94 angstremów widoczne liczne i skomplikowane linie pola magnetycznego, które w przypadku rekoneksji "odpalają" kolejne rozbłyski. (SDO)

21.10.14
OBSZAR 2192 REKORDOWY W 24. CYKLU - z dniem dzisiejszym dalsza rozbudowa monstrualnej grupy plam 2192 doprowadziła do zwiększenia jej powierzchni do 2180 milionowych, a to stawia ją na pierwszym miejscu grup plam 24. cyklu pod względem zajmowanych na tarczy rozmiarów. Ze względu na typ budowy grupa ta jest bliźniaczo podobna do grupy 486 z 23. cyklu, która pod koniec października 2003 roku dostarczyła silnych rozbłysków i globalnych burz magnetycznych. Czy w tym roku, niemal w tym samym czasie, czeka nas choćby częściowa powtórka z rozrywki? Rozważania na ten temat w specjalnym tekście na blogu: LINK.

20.10.14
ROZBŁYSK M4.5 - obszar aktywny 2192 o godz.18:37 wytworzył kolejny rozbłysk istotnej energii - tym razem klasy M4.5. Z uwagi na charakterystykę rozbłysku niewykluczony jest wyrzut koronalny - póki co brak jeszcze wieczornych zdjęć z korongorafów na SOHO.

Update 22:10 CEST: Do godz. 22:10 CEST doszło jeszcze do dwóch podobnych zjawisk: M1.4 o 21:03 CEST i M1.7 o 22:04 CEST. Obserwując dane z sondy GOES widać, jak wraz z rozwojem grupy 2192 i coraz korzystniejszym skierowaniem na Ziemię rośnie poziom emisji rentgenowskiej i ilość rozbłysków istotnej energii. Póki co jednak nie doszło do zjawisk geoefektywnych, być może czeka nas to w drugiej połowie tygodnia.

BURZA KATEGORII G1 - kilkugodzinna niestabilność w polu magnetycznym wspomniana dwa komentarze wcześniej przyniosła na wieczór słabą burzę magnetyczną kategorii G1. za sprawą ciągłego południowego skierowania IMF Obserwatorzy okołobiegunowych i wysokich szerokości geograficznych powinni oczekiwać aktywniejszych zórz polarnych w najbliższych godzinach.

2192: KOLEJNE ROZBŁYSKI - w poniedziałek o godz. 11:11 CEST doszło do kolejnego rozbłysku w strefie grupy plam 2192, tym razem klasy M3.9, o krótkim czasie trwania i najpewniej bez CME - zjawisko zakończyło się 9 minut później. Kolejne rozbłyski z tego obszaru są wysoce prawdopodobne, nadal posiada on skomplikowane pole magnetyczne beta-gamma-delta, a jego powierzchnia uległa zwiększeniu o 1/3 względem dnia poprzedniego. Dzięki temu stał się on jeszcze łatwiej dostrzegalny gołym okiem, przy użyciu samego filtra słonecznego. Rozpoczął się jeden z ciekawszych okresów w tym roku dla amatorów obserwacji słonecznych - w przypadku pogodnego nieba korzystajmy ile możemy. Nagranie ewolucji obszaru aktywnego 2192: LINK.

NIESPOKOJNE POLE MAGNETYCZNE - od kilku godzin na skutek długoczasowej zmiany w skierowaniu IMF ku południu zarysowała się zwiększona niż przeważnie aktywność geomagnetyczna - indeks Kp już ponad 9 godzin osiąga wartość 4, tuż poniżej poziomu słabej burzy magnetycznej kategorii G1. Najbliższe kilkanaście godzin na szerokościach okołobiegunowych może przynieść podwyższoną aktywność zórz polarnych - obserwatorzy powyżej 55. równoleżnika powinni oczekiwać barwnych świateł na niebie.

19.10.14
OBSZAR 2192 WIDOCZNY GOŁYM OKIEM - obszar aktywny 2192 emitujący ostatnie rozbłyski, w tym silny niedzielny klasy X1.1 jest ze względu na rozbudowaną powierzchnię dostrzegalny gołym okiem, przy użyciu samego filtru słonecznego. Więcej o wezwaniu do obserwacji amatorskich w nowym tekście na blogu: LINK.

Zdjęcia sprzed południa wykonane zwykłym aparatem kompaktowym.

KLASA X! - no i stało się - obszar aktywny 2192 wyemitował w niedzielę o godz. 07:03 CEST silny rozbłysk klasy X1.1 będący pierwszym takiej siły zjawiskiem po ziemskiej stronie Słońca od 10 września. Na osłonecznionej części Ziemi rozbłysk wywołał kilkunastominutowy blackout fal radiowych poziomu R3, obecnie trwa oczekiwanie na udostępnienie pełnego kompletu zdjęć z korongorafów by potwierdzić lub wykluczyć zaistnienie CME. Nawet jeśli jednak do wyrzutu doszło, z powodu położenia obszaru 2192 szanse na choćby częściowe skierowanie ku Ziemi są nikłe. Z każdą dobą ruch obrotowy Słońca będzie przynosić ten region bliżej centrum tarczy, z najkorzystniejszym położeniem od połowy nowego tygodnia.

18.10.14
ROZBŁYSK M1.6 - o godz. 09:58 CEST obszar aktywny 2192 (dawniej 2172), który wczoraj wyłonił się zza południowo-wschodniej krawędzi, wytworzył umiarkowanie silny rozbłysk klasy M1.6 o dość długim czasie trwania. Zjawisko zakończyło się dopiero o godz. 10:49 CEST i ze względu na dużą rozpiętość czasową powinien mu towarzyszyć wyrzut koronalny - zdjęcia z korongorafów nie są jeszcze udostępnione, ale charakterystyka czasowa rozbłysku wskazuje na zaistnienie CME (którego skierowanie będzie oczywiście niekorzystne). Wraz z przesłaniem obrazów z SOHO na Ziemię, komentarz zostanie uzupełniony o potwierdzenie CME (lub jego brak, co wydaje się wariantem mniej prawdopodobnym).

Update: A jednak, kolejna niespodzianka od Słońca - wyrzut koronalny nie został uwolniony. Uzupełnione zdjęcia z koronografu wskazują na brak CME po rozbłysku, co jest dość zaskakujące biorąc pod uwagę czas trwania zjawiska. 

17.10.14
"POTWÓR" JUŻ WIDOCZNY - po niemal zakończonym już piątku, ruch obrotowy Słońca ukazał całą grupę 2172, która otrzyma z sobotą nową numerację 2192. Już teraz na podstawie magnetogramów na zdjęciach z SDO można stwierdzić, że w grupie tej znajduje się wyraźna plama typu delta, czyniąca cały obszar kandydatem do rozbłysków klasy X. O ile taka budowa grupy utrzyma się w kolejnych dniach, być może będą czekać nas zjawiska mające większy wpływ na aktywność zórz polarnych - trzymajmy kciuki. Póki co rośnie ilość rozbłysków klasy C, co świadczy o nieustannej aktywności tego obszaru.

Olbrzymi obszar aktywny 2192 (dawniej 2172) powraca na tarczę - to szansa na wzrost aktywności słonecznej w kolejnych dniach. (SDO)

POWRÓT 2172-2173 - dawne obszary aktywne 2172-2173 właśnie zaczynają wstępować po raz drugi na dostrzegalną z Ziemi stronę Słońca. W ich strefie trzy dni temu doszło do silnego rozbłysku - przez sondę GOES sklasyfikowanego jako M2.2, ale w rzeczywistości zdecydowanie silniejszego, być może nawet klasy X, któremu towarzyszył potężny wyrzut koronalny. W efekcie powrotu tych grup można liczyć na wzrost aktywności słonecznej i następne rozbłyski klasy M/X w kolejnych dniach - już dzisiejsze zdjęcia sugerują rozbudowaną budowę tych grup, a co za tym idzie duże szanse na skomplikowane pola magnetyczne w ich strefie. Ewentualna aktywność tych grup plam będzie miała znaczenie dla nas za około 5-6 dni, wcześniej można będzie liczyć na nie więcej jak częściowe kierowanie takich zjawisk w naszym kierunku, z uwagi na położenie tych grup blisko krawędzi tarczy. Póki co aktywność słoneczna za ostatnią dobę utrzymuje się na niskim poziomie, ale szanse na istotne rozbłyski są podwyższone.

Powrót dawnych obszarów 2172-2173 - obecnie jeszcze bez nowej oficjalnej numeracji.
(SDO)

16.10.14
KOLEJNE ROZBŁYSKI - dawne obszary aktywne 2172-2173 znajdują się już na krawędzi południowo-wschodniej i od jutra zaczną być dostrzegalne z perspektywy Ziemi. Ich powrót na tarczę w dalszym ciągu utrzymuje nadzieje na podwyższenie aktywności - w dniu dzisiejszym w ich strefie doszło do serii słabych rozbłysków klasy C i impulsywnego umiarkowanie silnego rozbłysku klasy M4.3 o godz. 15:03 CEST. Zjawisku nie towarzyszył wyrzut koronalny. W weekend szanse na następne istotne rozbłyski pozostawać będą podwyższone. Liczba Wolfa wynosi 90 i w najbliższym czasie nadal będzie ulegać podwyższeniu.

15.10.14
BURZA ZAKOŃCZONA - burza magnetyczna kategorii G1, która zaszła w wieczornych godzinach 14 października uległa zakończeniu. Aktywność geomagnetyczna na poziomie Kp=5 utrzymywała się około 9 godzin, zatem mimo słabej siły burzy, czas jej trwania był stosunkowo długi. Zorze polarne wystąpiły na wysokich szerokościach geograficznych przynosząc najefektowniejszy pokaz od czasu burzy G3 z 12 września.

TAKŻE ROZBŁYSK... W KOŃCU ZAKOŃCZONY - rozbłysk, którego maksimum wystąpiło jeszcze wczoraj o godz. 23:21 CEST w klasie M2.2 zakończył się dopiero kilka godzin później, już 15 października o godz. 02:19 CEST, choć sama faza spadku jeszcze trwa (godz. 12:20 CEST). Co było pewne, doszło do rozległego CME, niestety z uwagi na przebywanie źródła rozbłysku (prawdopodobnie obszar 2172 lub 2173) za wschodnią krawędzią tarczy, zjawisko zostało uwolnione w zupełnie innym kierunku niż ku Ziemi. Opracowanie zjawiska i ogólnej sytuacji na Słońcu w osobnym tekście na blogu w godzinach popołudniowych.

Update: Opracowanie ostatnich zjawisk w pogodzie kosmicznej i prognoza na kolejne dni już dostępne: LINK.

14.10.14
DŁUGOTRWAŁY ROZBŁYSK ZA KRAWĘDZIĄ - za południowo-wschodnią krawędzią znajdują się dawne grupy plam, które niebawem zaczną wstępować na tarczę. W jednej z nich, prawdopodobnie z dawnym obszarze 2173 doszło do długotrwałego rozbłysku klasy M2.2 (stan z godz. 23:50 CEST), który jest na tyle długotrwały, że sonda GOES rejestruje emisję rentgenowską na nieustannie tym samym poziomie od blisko dwóch godzin. Przy długotrwałych rozbłyskach najczęściej dochodzi do wyrzutów koronalnych - niestety jeśli przy tym rozbłysku dojdzie do CME, to na jego skierowanie ku Ziemi w żaden sposób liczyć nie możemy - obszar 2173 (lub sąsiednie) znajdują się jeszcze za wschodnią krawędzią po niewidocznej z Ziemi stronie naszej gwiazdy. Wcześniej, o godz. 20:37 CEST doszło do słabszego rozbłysku klasy M1.1. Niewykluczone, że w kolejnych dniach aktywność słoneczna po wyłonieniu się tych regionów, ulegnie podwyższeniu.

Długotrwały rozbłysk klasy M2.2 (stan na godz. 23:50 CEST) zza południowo-wschodniej krawędzi tarczy. W kolejnych godzinach najpewniej poskutkuje to uwolnieniem CME, niestety nie w stronę Ziemi. (GOES)

BURZA G1 - w miarę sprzyjające warunki wiatru słonecznego wraz z długotrwałą zmianą w skierowaniu IMF ku południu (Bz z godz. 23:50 CEST -2,6 nT) przyczyniły się do zaistnienia słabej burzy magnetycznej kategorii G1 na okołobiegunowych szerokościach geograficznych. Najbliższe godziny mogą przynieść kolejne sporadyczne okresy wzmożonej aktywności zórz w tych regionach.

13.10.14
R=38 - z poniedziałkiem liczba Wolfa wbrew niewielkim nadziejom, jakie dawały pierwsze niedzielne godziny widoczności obszaru 2187, obniżyła się jeszcze bardziej i wynosi 38. Nowy region okazuje się być grupą o niezbyt rozbudowanej budowie, przez co i jej pole magnetyczne wygląda w tym momencie na stabilne, wykluczające w teorii silniejsze rozbłyski. Obszar 2186 przemierzający właśnie centralne rejony tarczy na południowej półkuli pozostaje wyciszony i niezmienny w prostej budowie, bez oznak zaniku. W takiej sytuacji nie ma co liczyć na większe zmiany w perspektywie przynajmniej najbliższych 2-3 dni, jeśli nie dłużej. Aktywność słoneczna pozostaje bardzo niska.

12.10.14
CISZA - aktywność słoneczna spała do bardzo niskiego poziomu. Liczba Wolfa wynosi zaledwie 38, istotne rozbłyski w ogóle nie zachodzą, a tarcza jest niemal czysta. Stan z liczbą Wolfa poniżej 50 jest zapewne tylko chwilowy, ze względu na wschód nowego obszaru aktywnego 2187, który sądząc po pierwszych godzinach jego wyłaniania się zza krawędzi, jest dość rozbudowany. Z poniedziałkiem powinniśmy mieć pełniejszy obraz obszaru 2187, wówczas powinno stać się możliwe wstępne ocenienie pola magnetycznego i zdolności do emitowania silniejszych rozbłysków. Póki co - ciszy kontynuacja.

11.10.14
UPDATE Z 11.10 - w wieczornych godzinach 10 października doszło do długotrwałego rozbłysku klasy C3.0 związanego z erupcją filamentu przy południowo-zachodniej krawędzi tarczy. Zjawisku towarzyszył koronalny wyrzut masy, który jednak został skierowany w całości na zachód od linii Słońce-Ziemia.

W ostatnich godzinach dominuje południowe skierowanie IMF, które otwiera w magnetosferze "furtkę" dla wiatru słonecznego do łatwiejszego przenikania w wyższe warstwy atmosfery i wywoływania zjawiska zorzy polarnej. Niestabilność w polu magnetycznym ze wzrostami do Kp=4 w kolejnych godzinach może mieć miejsce. Okresowe wzrosty aktywności zórz możliwe na okołobiegunowych i wysokich szerokościach geograficznych.

Aktywność słoneczna w dalszym ciągu pozostaje niska. Proces plamotwórczy po dostrzegalnej z Ziemi stronie naszej gwiazdy jest w tym momencie zerowy, skutkiem czego na tarczy możemy dostrzec tylko resztki znikającego przy zachodniej krawędzi obszaru 2182 oraz jedyną wyraźną plamę z regionu 2186 w południowo-wschodniej części tarczy. Liczba Wolfa zmniejszyła się do 54 - o ile produkcja nowych plam nie ruszy, jutro wskaźnik ten ulegnie kolejnemu obniżeniu.

09.10.14
TRZY ROZBŁYSKI - z nadejściem czwartku, Słońce zrobiło nam niespodziankę. Obszar aktywny 2182 w południowo-zachodniej części tarczy przebudził się po kilku dniach uśpienia i wyemitował w ciągu kwadransa dwa rozbłyski klasy M - M1.3 o godz. 03:43 CEST i M1.4 o godz. 03:58 CEST. Na domiar tego, o godz. 08:59 CEST doszło do trzeciego rozbłysku, tym razem klasy M1.2, również z tej samej grupy plam. Ze względu na impulsywny charakter wszystkich trzech rozbłysków, jest mało prawdopodobne by po którymś zaistniał wyrzut koronalny, ale jeśli nawet, to ze względu na położenie obszaru 2182 szansa na korzystne skierowanie CME byłaby niewielka. Dane z SOHO jeszcze nie są kompletne, by można potwierdzić zaistnienie CME, gdy to się zmieni, komentarz ten zostanie zaktualizowany o ostateczne potwierdzenie.

Obszar 2182 posiada proste pole magnetyczne typu alpha, więc teoretycznie nie powinien on emitować tego typu zjawisk, ale ponieważ praktyka okazuje się inna, następne umiarkowanie silne rozbłyski z tego regionu w kolejnych 24 godzinach są niewykluczone. Poza grupą 2182 tarcza jest niemal czyta, jedynie obszar 2186 podtrzymuje i tak niewielką już liczbę Wolfa, która ponownie uległa obniżeniu i wynosi 61.

Update 22:20 CEST: Pełny obraz danych z korongorafów SOHO potwierdza przypuszczenia o braku wyrzutów koronalnych po każdym z rozbłysków. Ze względu na ich krótki czas trwania, CME nie zaistniały ani razu.

08.10.14
DALSZY SPADEK - z połową tygodnia w temacie aktywności słonecznej nie wiele się zmienia. Aktywność plamotwórcza jest niemal zerowa, ogólna liczba plam maleje w dalszym ciągu - liczba Wolfa spadła do 75. Gdyby nie wschód regionu 2186, który pojawił się przy południowo-wschodniej krawędzi dwie doby temu, tarcza słoneczna na pierwszy rzut oka mogłaby sprawiać wrażenie całkowicie czystej. Czy w październiku czeka nas powtórka z lipca i drugi w tym roku dzień z wyzerowaną liczbą Wolfa? W najbliższych 72 godzinach z pewnością jeszcze nam to nie grozi, ale później sytuacja taka w razie dalszego braku aktywności plamotwórczej może zacząć się stawać coraz bardziej możliwa. Wszystkie z nielicznych grup na tarczy są stabilne magnetycznie i nie emitują istotnych zjawisk. Bez rozbudowanych obszarów aktywnych i silnych rozbłysków, także aktywność geomagnetyczna pozostawać będzie w najbliższym czasie niska. Do końca tygodnia szans na większe zmiany nie widać.

06.10.14
UPDATE Z 06.10 - aktywność słoneczna utrzymuje się na niskim poziomie. Proces plamotwórczy jest w tym momencie niemal zerowy, widoczne grupy plam tracą swoje rozmiary, a nowe obszary nadal nie powstają. Żaden z widocznych regionów aktywnych nie posiada zdolności emisji silniejszych rozbłysków. Liczba Wolfa uległa kolejnemu obniżeniu i wynosi 106. W kolejnych 48 godzinach kontynuacja ciszy zarówno na Słońcu jak i w ziemskim polu magnetycznym.

04.10.04
WYCIESZENIE - po rozbłysku klasy M7.3 z 2 października, aktywność słoneczna utrzymuje się na niskim poziomie. Wraz z zajściem obszarów 2172, 2173 i 2175 na niewidoczną z Ziemi stronę Słońca i wolnym niestety powstawaniem nowych plam, liczba Wolfa spadła w chwili obecnej do 128. Większość dostrzegalnych grup jest stabilna, jedynie 2181 posiada pole magnetyczne typu beta-gamma i zdolność wytwarzania rozbłysków klasy M. Obszar ten znajduje się obecnie w centrum tarczy i zaczyna już wstępować na zachodnią połowę, zatem by jego aktywność miała dla nas znaczenie, rozbłysk musiałby zaistnieć czym prędzej. Niestety mimo takiej budowy, obszar 2181 wciąż pozostaje wyciszony. W kolejnych 48 godzinach kontynuacja tematu, bez większych szans na istotne zmiany.

02.10.14
SILNY ROZBŁYSK NA POŻEGNANIE - zachodzący obszar 2173 przy południowo-zachodniej krawędzi były źródłem dwóch rozbłysków klasy M drugiego październikowego wieczoru. Pierwszy klasy M1.5 wystąpił o 19:44 CEST, drugi, już znacznie silniejszy - klasy M7.3 o godz. 21:01 CEST. Niestety z uwagi na położenie tego obszaru na krawędzi tarczy, ewentualne wyrzuty koronalne nie będą miały szans na skierowanie ku Ziemi. Dzisiejszy rozbłysk klasy M7.3 plasuje się ex arquo z rozbłyskiem z 18.04 na ostatnim miejscu listy TOP-10 rozbłysków 2014 roku.

ERUPCJA PROTUBERANCJI - w porannych godzinach 2 października przy północno-wschodniej krawędzi tarczy doszło do erupcji protuberancji, dobrze widocznej w długości fali 304 angstremów, której towarzyszył koronalny wyrzut masy. Dokumentacja danych jest jeszcze nie pełna, ale na nowych zdjęciach z korongorafu LASCO już widać uwolnione CME, niestety z racji erupcji przy krawędzi, wyrzut w żadnym stopniu nie jest skierowany ku Ziemi. Poza tym wydarzeniem aktywność słoneczna pozostaje niska, liczba Wolfa wynosi 164. Obszary 2177 i 2178 w dalszym ciągu mogą emitować rozbłyski klasy M i jak dotychczas mimo tej zdolności pozostają one wyciszone.

Wyrzut koronalny widoczny nad północno-wschodnią krawędzią. W polu widzenia korongrafu LASCO C3 od kilkunastu dni dostrzec można również Wenus, która pod koniec października znajdzie się w górnej koniunkcji ze Słońcem. (SOHO)

01.10.14
SPOKÓJ, Z SZANSĄ NA ROZBŁYSKI - początek października mija w spokojnym nastroju Dziennej Gwiazdy. Aktywność kolejny dzień pozostaje niska, ale jednocześnie aż pięć już obszarów aktywnych widocznych na tarczy posiada zdolność emitowania istotnych pod względem energii rozbłysków. To regiony 2172, 2173, 2175, 2177 i 2178 (wszystkie typu beta-gamma). Pierwsze trzy zachodzą właśnie na niewidoczną z Ziemi stronę Słońca i ich ekewntualna aktywność jest i będzie przez najbliższe dwa tygodnie bez znaczenia dla Ziemi. Obszary 2177 i 2178 zbliżają się do centrum tarczy i w przypadku wytworzenia silniejszych rozbłysków czy wyrzutów koronalnych w najbliższych 3-4 dniach, szanse na kierowanie takich zjawisk ku Ziemi będą znacznie podwyższone. Jak dotąd jednak wszystkie z grup mimo takiej budowy pól magnetycznych, pozostają uśpione. Liczba Wolfa z początkiem miesiąca wynosi 166.

>>Archiwum LIVE Solar Update (wrzesień 2014)

---

Wyjaśnienie: solar update - aktualizowane na bieżąco krótkie autorskie komentarze o ostatnich zjawiskach na Słońcu i wszelkich wydarzeniach związanych z pogodą kosmiczną. Na początku miesiąca* "apdejty" są zerowane i publikowane od nowa (najstarsze komunikaty z danego miesiąca ukazują się u dołu podstrony, nowe na górze). W przypadku okresów niskiej aktywności słonecznej, aktualizacje ukazują się co 2-4 dni, w przypadku podwyższonej aktywności raz lub kilka razy dziennie. Zadaniem tych komunikatów jest odpowiedzieć na pytania czytelników:

jaka jest aktualna aktywność Słońca, czy i kiedy wystąpią rozbłyski słoneczne, aktualny zasięg zorzy polarnej, czego spodziewać się po Słońcu w najbliższych godzinach i dniach.

* Aktualizacje archiwizowane są w cyklu comiesięcznym i możliwe do odczytu w dziale Archiwum Solar Update.